Realizując ten projekt próbuję odpowiedzieć na pytania dotyczące relacji społecznych związanych z dostępem do wody i zarządzaniem gospodarką wodną w miastach-oazach Królestwa Szan-Szan.
Królestwo Szan-Szan, znane również jako Loulan albo Krorän/Kroraina, rozwijało się od II wieku p.n.e. do połowy pierwszego millenium n.e. w południowo-wschodniej części Kotliny Kaszgarskiej (współczesny Region Autonomiczny Sinciang-Ujgur w Chińskiej Republice Ludowej). Od pradziejów na tym niezwykle suchym obszarze koczowali nomadzi oraz osiedlały się społeczności rolników. Pomimo niegościnności pustyni, liczne oazy, zasilane wodami spływającymi z lodowców w górach Tien Szan, Kunlun i Ałtyn Tag, zapewniały ludziom przetrwanie.
Woda jest surowcem niezbędnym człowiekowi do przeżycia, dlatego też zrozumienie aspektów takich jak własność wody czy to kto ponosił odpowiedzialność za decyzje związane z zarządzaniem gospodarką wodną, pozwolą lepiej zrozumieć, w jaki sposób funkcjonowało społeczeństwo Królestwa Szan-Szan. Moje badania mają na celu przedstawić model organizacji społecznej związanej z dostępem do wody oraz odpowiedzieć na pytanie badawcze:
* Dlaczego model społeczny wypracowany przez przeszłych mieszkańców Szan-Shan sprawił, że oazy te były trwałe i żywotne mimo niekorzystnych warunków ekologicznych?

Aby odpowiedzieć na stawiane pytanie badawcze, zastosuję model teoretyczny opisujący relacje na linii człowiek-człowiek i człowiek-środowisko poprzez pryzmat wody. Pierwszym krokiem w mojej pracy jest zapoznanie się z wynikami dotychczasowych badań antropologów nad sprawczością, tożsamością i własnością wody, między innymi na podstawie studiów przypadku w stanie Queensland w Australii i na indonezyjskiej wyspie Bali. Na tej podstawie możliwe jest przygotowanie modelu opisującego funkcjonowanie wody w społeczności Królestwa Szan-Szan.
Następnym etapem badań będzie weryfikacja przygotowanego modelu przy użyciu danych archeologicznych i historycznych pochodzących z terenów Kotliny Kaszgarskiej. Dane archeologiczne zawierają raporty z badań wykopaliskowych prowadzonych przez europejskich archeologów i geografów (np. sir Aurel Stein czy Sven Hedin) w pierwszej połowie XX wieku, jak również najnowsze wyniki badań archeologów z Chin. Dane te pozyskałem w czasie dotychczasowych badań: podczas wizyt badawczych w Wielkiej Brytanii oraz w ramach współpracy z Chińskim Muzeum Narodowym. Innym źródłem danych archeologicznych jest analiza zdjęć lotniczych i satelitarnych, która również pozwala uzyskać wiele informacji na temat elementów wczesnohistorycznej sieci wodnej takich jak kanały oraz cysterny. Dzięki niezwykle suchemu klimatowi Kotliny Kaszgarskiej do dnia dzisiejszego zachowały się liczne źródła pisane, głównie drewniane tabliczki zapisane pismem Kharoṣṭhī. Krytyczna analiza tych źródeł pozwoli uzupełnić dane archeologiczne o wiedzą pochodzącą z tekstów historycznych.
Ostatnim krokiem w badaniach będzie przygotowanie narracji historycznej. Będzie ona próbą wyjaśnienia roli wody w organizacji społecznej Szan-Szan oraz odpowiedzią na postawione pytanie badawcze dotyczące trwałości struktur społecznych budowanych w oparciu o dostęp do wody i zarządzanie gospodarką wodną. Ten etap badań planuję wykonać w czasie sześciomiesięcznego pobytu badawczego na Uniwersytecie Harvarda (Stany Zjednoczone), korzystając z ogromnego doświadczenia tamtejszych badaczy w interpretacji wyników interdyscyplinarnych badań nad przeszłością wschodniej Azji Centralnej i Chin.

Pozostałości buddyjskie stupy na stanowisku Miran. (zdjęcie z ekspedycji Aurela Steina, oryginalne klisze przechowywane są prez British Library).

Świetnie zachowane drewniane elementy konstrukcyjne oraz meble na stanowisku Niya. (zdjęcie z ekspedycji Aurela Steina, oryginalne klisze przechowywane są prez British Library.