Kierownik projektu: mgr Ewa Józefowicz
Numer projektu: 2017/25/N/HS3/02895
Źródło finansowania: Narodowe Centrum Nauki, konkurs Preludium 13
Okres realizacji projektu: 2018-2021
Słowa klucze: Egipt, Deir el-Bahari, świątynia Hatszepsut, Portyk Obelisków, świątynia egipska Nowego Państwa

 Przyznano 169 327,00 zł.

Celem projektu jest odtworzenie w postaci cyfrowej oryginalnego wyglądu dekoracji największej, zachodniej ściany Portyku Obelisków w świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari oraz zinterpretowanie jej znaczenia. Świątynia Hatszepsut jest jedną z najciekawszych i największych budowli Teb Zachodnich i od 1961 r. bada ją Polsko-Egipska Misja Archeologiczno-Konserwatorska. Zachodnia ściana Portyku Obelisków zawiera unikatowe reliefy ukazujące transport dwóch obelisków za pomocą łodzi oraz ich ustawianie w Karnaku. Osobny zespół scen pokazuje z kolei rytuał związany z ufundowaniem samej świątyni Hatszepsut. Żeby zrozumieć, dlaczego reliefy przedstawiające transport obelisków oraz rytuał fundacyjny zostały ze sobą zestawione w tym konkretnie miejscu świątyni, potrzebne jest utworzenie nowej dokumentacji dekoracji tej części portyku. Poprzednie dzieło na jej temat pochodzi sprzed ponad stu lat i ma liczne nieścisłości, a poza tym są to tylko czarno-białe rysunki.
Pierwszym zadaniem w tym projekcie będzie więc zrobienie kolorowych zdjęć całej ściany i przerysowanie na nowo dekoracji. Zostaną do tego użyte przezroczyste folie, które później zostaną zeskanowane, a następnie obrobione cyfrowo, by można było ich użyć do rekonstrukcji. Na terenie świątyni znajdują się zbiorowiska kamiennych bloków, które jeszcze nie zostały umieszczone tam, skąd pochodzą, a kolejnym zadaniem w projekcie będzie ich przegląd w celu znalezienia fragmentów pasujących do zachodniej ściany portyku.
Zostaną dopasowane na podstawie podobieństw różnych elementów, odpowiedniej skali oraz uzupełniania konkretnych scen, i będą włączone do cyfrowej rekonstrukcji. Tak przygotowane dane posłużą do dalszych studiów – wszystkie elementy dekoracji zostaną szczegółowo zanalizowane, a występujące w portyku teksty hieroglificzne będą przetłumaczone.
Ostatnim etapem będzie próba interpretacji znaczenia dekoracji tej części Portyku Obelisków. Wydaje się, że nie bez powodu zestawiono tu wydarzenia związane z wielkimi królewskimi budowlami, prawdopodobnie dla Egipcjan były one logicznie powiązane i być może równie ważne. Jednocześnie trzeba zauważyć, że nie jest to tylko zwykła relacja z wydarzeń, sam wymiar historyczny nie wystarcza do wytłumaczenia tak skomplikowanych scen. Mamy tu do czynienia z jeszcze dwoma innymi wymiarami – ideologicznym, związanym z udowadnianiem przez Hatszepsut, że jej rządy są właściwe, oraz rytualnym, związanym ze świętowaniem.
Ściana zachodnia Portyku Obelisków jest więc niezwykle interesującym wycinkiem szczególnego przekazu, jaki królowa Hatszepsut wyrażała poprzez architekturę i dekorację całej swojej świątyni.
Od czasów badaczy z początków XX wieku nikt nie zajmował się tą ścianą portyku w sposób całościowy, choć nie brakowało badań nad różnymi detalami, więc warto przeprowadzić szczegółowe badania. Na pewno zostaną odkryte nowe detale, a wyniki analiz i interpretacja będą przydatne nie tylko dla polsko-egipskiej misji, ale też dla badaczy zainteresowanych ideologią królewską za czasów Nowego Państwa, świątyniami, a szczególnie Karnakiem i kolejnością wznoszenia jego poszczególnych części.